تعداد و انواع سونوگرافی های دوران بارداری

برای کنترل روند بارداری و رشد جنین و همچنین غربالگری ناهنجاری های مادرزادی جنین، بهتر است خانم باردار در دوران بارداری چندین بار سونوگرافی انجام دهد.

 

سونوگرافی های رایج دوران بارداری

 

تشخیص ساک حاملگی

اولین سونوگرافی در دوران بارداری با هدف تشخیص ساک حاملگی و بررسی احتمال حاملگی خارج از رحم یا حاملگی مولار انجام می شود. این سونوگرافی در اوایل بارداری و معمولاً دو یا سه هفته پس از تاخیر در قاعدگی انجام می شود. در این سونوگرافی، پزشک وضعیت تشکیل ساک حاملگی، جنین و وجود ضربان قلب جنین را بررسی می کند و معمولا بین هفته های ۶ تا ۹ بارداری انجام می شود.

 

سونوگرافی NT

این سونوگرافی معمولا بین هفته یازدهم تا سیزدهم بارداری و به عنوان بخشی از غربالگری های سه ماهه اول بارداری انجام می شود. در سونوگرافی NT میزان مایع پشت گردن جنین و ضخامت آن بررسی می شود. نتیجه این سونوگرافی احتمال ابتلا به اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون و تریزومی ۱۸ را مشخص می کند.

 

سونوگرافی آنومالی

سونوگرافی آنومالی معمولا در سه ماهه دوم بارداری، بین هفته های ۱۸ تا ۲۰ تجویز می شود. در این سونوگرافی، جنین از نظر هرگونه نقص ساختاری و هرگونه مشکل رشد به دقت بررسی می شود. سونوگرافی قسمت های مختلف بدن جنین را از نظر هرگونه مشکل احتمالی در قلب، شکم، ستون فقرات، صورت و سایر قسمت ها بررسی می کند. همچنین وضعیت جفت و محل آن و بند ناف بررسی می شود و امکان تعیین جنسیت جنین نیز وجود دارد.

 

آخرین سونوگرافی

بعد از هفته بیست و هشتم (بین ۲۸ تا ۳۸ هفتگی) بارداری یک سونوگرافی دیگر برای بررسی میزان رشد جنین و وزن آن نسبت به سن جنین انجام می شود. از طول استخوان های اطراف سر، ران و دور شکم برای تخمین وزن جنین و مقایسه آن با وزن مناسب هفته بارداری استفاده می شود.

سونوگرافی‌های تشخیصی موارد خاص در بارداری

در طول سونوگرافی معمولی یا سایر آزمایشات در دوران بارداری، گاهی موارد خاصی مشاهده می شود که برای اطمینان از عدم وجود مشکل، نیاز به بررسی بیشتر دارد. در این موارد، پزشک ممکن است سونوگرافی های خاص دیگری را نیز در دوران بارداری درخواست کند. برخی از سونوگرافی ها که رایج نیستند، اما در صورت وجود مشکل ممکن است برای زنان باردار درخواست می شوند، عبارتند از:

سونوگرافی داپلر

در تمام مراحل سونوگرافی های معمول بارداری، اگر پزشک مشکلی در قلب یا جریان خون جنین ببیند، ممکن است برای بررسی دقیق تر و تشخیص آن مشکل، سونوگرافی داپلر را درخواست کند. پزشک می تواند با سونوگرافی داپلر جریان خون جنین را به دقت بررسی کند و هر نوع مشکل قلبی-عروقی را در جنین تشخیص دهد. همچنین در صورت وجود مواردی مانند دوقلویی یا چند قلویی، رشد غیرطبیعی جنین، بررسی عملکرد جفت، تولید آنتی بادی های Rh منفی در خون مادر، سابقه سقط جنین یا از دست دادن نوزاد در بدو تولد، در سابقه مادر، ممکن است پزشک سونوگرافی داپلر را درخواست شود.

 

اکوکاردیوگرافی قلب

در سونوگرافی معمول بارداری که در سه ماهه دوم بارداری انجام می شود، پزشک می تواند احتمال وجود مشکل در قلب جنین را تشخیص دهد. در این صورت اکو قلب جنین درخواست می کند. در این سونوگرافی جریان خون در شریان ها و وریدهای جنین به دقت بررسی می شود. همچنین مشکلات قلبی جنین مانند وجود حفره در قلب و مشکلات در عروق خونی با اکوکاردیوگرافی قابل تشخیص است.

آزمایش پروفایل بیوفیزیکال

این آزمایش در پایان بارداری انجام می شود. در این آزمایش سلامت کلی جنین و حرکات وی بررسی می شود. در بارداری های پرخطر مانند از دست دادن بارداری قبلی در نیمه دوم بارداری، وجود فشار خون بالا، دیابت، عدم رشد جنین در داخل رحم یا در مواردی که زایمان با تاخیر انجام می شود یا با تشخیص پزشک، آزمایش پروفایل بیوفیزیکال ممکن است درخواست شود. این آزمایش شامل سونوگرافی و تست بدون استرس است. در سونوگرافی مربوطه وضعیت تنفسی، عضلات و حرکات جنین بررسی شده و حجم مایع آمنیوتیک اندازه گیری می شود.

سونوگرافی سه‌بعدی و چهاربعدی

در سونوگرافی سه بعدی می توانید تصویر سه بعدی جنین را ببینید و در نهایت عکس آن را دریافت کنید و در سونوگرافی چهار بعدی با کنار هم قرار دادن عکس ها فیلمی از حرکات جنین دریافت خواهید کرد. اسکن سه بعدی و چهار بعدی به اندازه سونوگرافی معمولی ایمن است. اما انجام آنها فقط برای داشتن عکس یا فیلم از جنین توصیه نمی شود. با این کار جنین خود را در معرض سونوگرافی غیر ضروری قرار می دهید. علاوه بر این، استفاده از امواج فراصوت برای مدت زمانی بین ۴۵ دقیقه تا یک ساعت بیش از حد مجاز است و توصیه نمی شود. با این حال، این نوع سونوگرافی ها اطلاعات بیشتری در مورد تشخیص ناهنجاری ها در اختیار پزشک قرار می دهند. از آنجایی که این نوع سونوگرافی جزئیات بیشتری را از زوایای مختلف نشان می دهد، به پزشکان در تصمیم گیری در مورد برنامه های پس از زایمان کمک می کند.